( system jest dostępny w wersji polskiej i angielskiej )
Wzajemniak to społeczność wzajemnej wymiany dóbr i usług rozliczanych punktami będącymi czymś w rodzaju lokalnej waluty. Historia lokalnych walut jest bardzo długa. Są dobrym rozwiązaniem na czasy kryzysów i trudnego dostępu do gotówki. Świetnie też integrują lokalne społeczności. Najciekawsze przykłady pochodzą sprzed 100 lat z czasów wielkiego kryzysu, gdy funkcjonowały w Austrii, Niemczech, Szwajcarii, USA.
W czasach nam współczesnych kluby wzajemnej wymiany działają w Ameryce Południowej, Kanadzie, Europie Zachodniej. W Polsce nie są znane tylko dlatego, że od dwóch dekad nasza gospodarka jest wspierana dotacjami UE i cały czas się rozwija. W Hiszpanii, we Włoszech czy Francji, gdzie bezrobocie wśród absolwentów jest istotnym problemem, systemy wzajemnego wsparcia są szerzej znane.
Wzajemną wymianę warto jednak prowadzić nie tylko ze względów ekonomicznych. To również sposób na większą integrację lokalną - sąsiedzką. To szansa na to, żeby się lepiej poznać z szeroko rozumianymi sąsiadami i nauczyć funkcjonowania z mniejszym użyciem gotówki, aby zaoszczędzić ją na rzeczy, których nie da się kupić w ramach lokalnej wymiany.
Wymiana to też ekologia. Zamiast wyrzucać niepotrzebne rzeczy możemy dać im drugie życie - spróbować je wymienić, sprzedać komuś za punkty, a potem, od kogoś innego kupić coś nam potrzebnego (zamiast jedynie oddać na dowolnej "fejsbukowej" grupie "śmieciarka jedzie").
Wzajemniak jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy szlachetnym oddaniem czegoś za darmo, a próbą sprzedania za złotówki w jakimś portalu ogłoszeniowym, co zwykle kończy się sprzedażą za ułamek prawdziwej wartości. Na Wzajemniaku mamy szansę sprzedać coś za realną cenę, choć z użyciem "waluty" o węższym zasięgu, taką znaną tylko znajomym i sąsiadom.
Wzajemniak to również, a może przede wszystkim, wymiana usług - na przykład wymiana lekcji języków obcych, wszelkiego rodzaju korepetycji, usług remontowych a nawet wzajemnego podwożenia się sąsiadów do pracy (to temat naszego nowego startupu: www.DojazdyRazem, na lato 2022 roku).
Może nie trzeba już będzie kupować korepetycji z matematyki za gotówkę ? Może wystarczy udzielić komuś chętnemu lekcji z francuskiego, a potem za te punkty kupić, od kogoś korki z matematyki dla naszego dziecka ? Ekonomiści nazywają takie działanie "wielobarterem", chociaż jest to w rzeczywistości zwykły zakup i sprzedaż z użyciem substytutu pieniądza (punktów – waluty lokalnej istniejącej tylko wewnątrz systemu), którego pewną, niewielką pulę dostajemy na starcie, trochę jak w grze Monopoly. No może bardziej pożyczamy niż dostajemy, bo nie jest to dosłowna darowizna. Lokalna waluta Wzajemniaka to istota tego projektu – w normalnym świecie, brak gotówki uniemożliwia wymianę i w ogóle funkcjonowanie, we Wzajemniaku, jeśli tylko mamy cokolwiek na wymianę, nawet tylko wolny czas, to gotówka przestaje być problemem, przestaje być ograniczeniem.
Wzajemniak został wymyślony na czasy kryzysu i bezrobocia, czyli zjawisk nieznanych w Polsce od dekad, może być jednak swego rodzaju zabezpieczeniem na przyszłość - nigdy nie wiadomo, jakie zamieszanie przyniosą jeszcze epidemie, jeśli potrwają dłużej. Ciekawostką jest to, że światy wzajemniakowych społeczności, dzięki punktowej walucie oraz operowaniu na podstawowych dobrach i usługach, mogą być odporne na zawirowania i kryzysy na światowych rynkach. To może być kiedyś jego poważną zaletą. Wzajemniak tworzy bezpieczną, lokalną, ekonomiczną „bańkę”, która powinna być dość niezależna od aktualnego kursu złotówki do euro czy dolara.
Regulamin Wzajemniaka odtwarza warunki i relacje z małych społeczności plemiennych, gdzie wszyscy wszystkich dobrze znali. Tutaj wszystko jest oparte na zaufaniu. Jedną z zasad Wzajemniaka jest to, że saldo naszego konta punktowego jest widoczne dla innych użytkowników - naszych znajomych. Czyli wszyscy znajomi widzą zawartość naszego portfela. Dzięki temu unikamy "pasażerów na gapę", a każdy ma motywację do utrzymywania "społecznej postawy" czyli zdrowego bilansu na koncie. Tym bardziej, że saldo konta mówi o bilansie pomiędzy tym, co dostaliśmy od innych użytkowników oraz tym, co sami przekazaliśmy społeczności. Saldo konta punktowego nie mówi o naszym stanie posiadania lecz stanie naszych rozliczeń z resztą społeczności.
Jeśli nasze saldo będzie przez długi czas ujemne i nic z tym nie zrobimy (nic nie sprzedamy ani nie wykonamy żadnej usługi), to znajomi będą widzieć, że trochę "pasożytujemy". Trochę jak w rodzinie lub małej wiosce, wszyscy wiedzą wszystko o wszystkich. To powinno motywować do dawania społeczności tyle samo, ile się od niej bierze, czyli pilnować, aby nasze saldo nie było zbyt długo i zbyt mocno na minusie. To takie zdrowe, fundamentalne zasady ekonomii społecznej.
Wzajemniak składa się z trzech niezależnych części: uproszczonego "fejsbuka", gdzie utrzymujemy swój profil, posty i linkujemy sie ze znajomymi, serwisu ogłoszeniowego, w którym zamieszczamy oferowane przedmioty i usługi, wyceniane w punktach, złotówkach lub obu tych walutach na raz. Trzecia część to system do rejestrowania transakcji dokonywanych między użytkownikami w punktach.
Salda naszych kont oraz ilości przeprowadzonych transakcji są widoczne dla wszystkich naszych znajomych (bez szczegółów na temat tego co i za ile kupiliśmy/sprzedaliśmy). Dzięki temu wszyscy wiedzą, na ile jesteśmy aktywni w społeczności.
Do Wzajemniaka warto jest przystępować grupowo, namawiając od swoich znajomych, czy lokalną społeczność. Tylko wtedy wymiana będzie szła sprawnie. Jeśli chciał(a)byś zostać moderatorem takiej lokalnej, wzajemniakowej grupy, skontaktuj się z nami.
Wzajemniak został założony przez zespół Fundacji Demokracji Bezpośredniej (KRS 400498, nasz adres to: www.fundacja.demok.pl Obszar działania fundacji to, między innymi budowa systemów internetowych do demokracji lokalnej, na przykład: www.Podkowa.Demok.pl - podobny możemy uruchomić też w Twojej miejscowości, wystarczy skontaktować się z nami).
Przy pracach nad Wzajemniakiem brali udział znajomi ekonomiści z Uniwersytetu Warszawskiego oraz Polskiej Akademii Nauk.
Zapraszamy do udziału w zabawie, a poniżej lista dobrych rad - krótki przewodnik po korzystaniu z portalu www.Wzajemniak.pl
1. Załóż konto i wypełnij starannie profil, tu nie można być anonimowym - wszystkie zasady funkcjonowania Wzajemniaka odnoszą się do zasad funkcjonowania pierwotnych plemion ludzkich, gdzie pojęcie anonimowości nie istniało. Wprowadź oferty przedmiotów, które masz na sprzedaż (lub możesz pożyczać znajomym) oraz usług, które możesz wykonywać w ramach wymiany.
2. Ceny swoich usług i przedmiotów możesz ustalić w punktach lub złotówkach (lub jednym i drugim), przyjmując, że 1 punkt ma taką samą wartość, jak 1 złotówka. Możność wyceniania przedmiotów i usług jednocześnie w punktach i złotówkach przydaje się wtedy, gdy nie chcesz sprzedawać pewnych usług wyłącznie za punkty, bo potrzebujesz również złotówek. Dla przykładu używany rower może być wyceniony na 200 zł plus 300 punktów, co oznacza, że jego wartość szacujesz na 500 zł.
3. Poszukaj w serwisie znajomych i połącz się z nimi. Jeśli im ufasz, udziel im rekomendacji i poproś ich o to samo. To pozwoli administratorowi przyznać Ci pulę punktów "na start" w formie prawa do debetowania konta z punktami. Twój profil musi być jednak przedtem w miarę kompletnie wypełniony. Zaproś jak najwięcej swoich znajomych do Wzajemniaka - tylko wtedy, gdy będzie nas dużo i będzie można znaleźć w nim każdy rodzaj usług, będzie przydatny dla wszystkich.
4. Dbaj o to, aby saldo Twojego konta nie pozostawało zbyt długo ujemne, ponieważ to świadczy o tym, że więcej bierzesz od społeczności niż jej dajesz, a między jednym a drugim warto zachować zdrowy balans. Saldo konta z punktami we Wzajemniaku nie świadczy o Twoim stanie posiadania lecz o bilansie Twoich rozliczeń z całą społecznością jego użytkowników, warto o tym pamiętać.
1. PROFIL i dane osobowe.
Ponieważ portal służy do rozliczania wzajemnej wymiany pracą, usługami, czy innymi dobrami, PROFIL musi zawierać prawdziwe dane i w miarę rozpoznawalne, chociażby dla znajomych, zdjęcie. Zdjęcie kota zamiast własnego też ujdzie, ale wtedy Moderator raczej nie przyzna nam prawa do debetu w punktach. Adres podajemy tylko orientacyjnie (kod pocztowy, miejscowość, ewentualnie ulica, ale bez numeru domu). Numer telefonu czy email również jest potrzebny, ale system pokazuje go tylko tym użytkownikom, których sami oznaczymy jako znajomych.
2. ZNAJOMI.
Wzajemniak to nie Fejsbuk. Przez znajomych oznaczamy tylko osoby, które rzeczywiście znamy i których profili jesteśmy pewni. Dzięki temu zminimalizujemy ryzyko pojawienia się w portalu anonimowych osób, które chętnie coś przyjmą, ale nic nie dadzą od siebie.
3. PUNKTY i złotówki.
Przy pomocy punktów (i ew. złotówek) kupujemy i sprzedajemy przedmioty i usługi. Robimy to poza systemem, w nim notujemy tylko transakcję. Ceny staramy się ustalać tak, jak robilibyśmy to w złotówkach (1 pkt = 1zł). Punkty po prostu zastępują złotówki. Jeśli pewnych rzeczy (czy usług) nie jesteśmy w stanie oferować bliźnim wyłącznie za punkty, możemy je wycenić jednocześnie w złotówkach i punktach. Wtedy, wystawiając na sprzedaż np. stary rower, wpisujemy w formularz, że sprzedamy go, na przykład, za 100 zł plus 200 punktów, bo uważamy, że jest wart łącznie ok. 300 zł.
4. DEBET i saldo konta punktowego.
Jeśli saldo punktów na naszym koncie wynosi zero, to raczej musimy zacząć działalność od sprzedania czegoś, a dopiero potem będziemy mogli coś kupić. Możemy też poprosić Moderatora, aby przyznał nad debet (rodzaj kredytu w walucie punktowej), który zrobi to, o ile nasze konto będzie wyglądać wiarygodnie. Debety są potrzebne, bo bez nich w ogóle nie doszłoby do pierwszych transakcji w systemie. Saldo konta mówi nam jaka jest relacja pomiędzy ilością pracy/dóbr jaką przekazaliśmy innym użytkownikom, czyli ile zrobiliśmy dla społeczności. Jeżeli nasze saldo jest przez dłuższy czas ujemne, to powinniśmy coś wystawić na sprzedaż i raczej nie odmawiać prośbom o nasze usługi ze strony innych użytkowników. Co ważne, saldo punktowe każdego użytkownika jest widoczne dla wszystkich innych użytkowników, trochę jak w małej plemiennej wiosce, gdzie wszyscy wiedzą wszystko o wszystkich. Jawność aktualnego salda konta jest jedną z głównych reguł działania Wzajemniaka.
5. DANE o transakcjach.
Dane o transakcjach są przechowywane w systemie przez 3 miesiące (nie chcemy trzymać Waszych, potencjalnie wrażliwych danych o zakupach/pracach/sprzedaży). Saldo pozostaje aktualne przez cały czas. Dane o transakcjach można sobie ściągnąć ze swojego konta w formie pliku PDF.
6. Transakcje i Punkty.
Operator portalu Wzajemniak nie wymienia punktów na złotówki, ani odwrotnie. Zanim zdecydujemy się sprzedać coś za punkty korzystając ze Wzajemniaka, sprawdźmy, czy w Portalu są jakieś usługi lub towary, które chcielibyśmy potem za te punkty kupić lub zaakceptujmy fakt, że trzeba będzie poczekać, aż się pojawi się, co będzie nas interesować. Tym bardziej, że dopiero rozkręcamy ten eksperyment ekonomii społecznej.
7. Bezpieczeństwo danych.
Twój numer telefonu oraz email jest widoczny tylko dla osób, które oznaczysz jako znajomych.
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje.
Projekt jest realizowany we współpracy z INE PAN oraz WNE UW.
